Travail en cours…
Introduction
Sans raison particulière, je liste les noms de famille en -at pour ensuite les étymologiser.
Le suffixe -at
« [le suffixe diminutif] -at est régional (Antoinat, Catinat; Cévennes, etc.) »
NFF: 113
« [Le Jurassien] reconnaît dans les terminaisons typiquement jurassienne -at, -atte (Châtelat, Combatte) les équivalents du français -et, -ette. »
SCHULÉ, Ernest (1979). « Petit lexique des noms de lieux », in Portrait du Jura, Porrentruy: Société jurassienne d’émulation.
« Le suffixe latin -ittu, -itta, exprimant la petitesse, aboutit à -et, -ette en Suisse romande, sauf dans le Jura, où la forme traditionnelle est -at, -atte. »
DTS s.v. Mauborget
Toponymes
- ‑at (prononcé [aː]) peut provenir de ‑āta (= fr. ‑ée) (cf. NL Cerniat dans DTS)
- NL Charrat VS: carrus + -atum, Morat, Posat (FR), Argillat, Les Bennelats
- NR Le Posat, La Limmat
- hodonymes: Rue des Champs-Lovats à Yverdon, Chemin du Cherrat à Saint-Prex, Chemin du Bochat (p.ex. à Chigny), Quartier du Lignolat à Aubonne
- Lavoir du Croisat à Aigle
- Le trou du Creugenat (Jura)
- Lac Le Loclat à Saint-Blaise
- Le Vuat vers Avenches
- en France: NL Domérat, Prémilhat, Génissiat, Giriat, Volognat, Poizat, Chamagnat, Chapiat, Viriat Manziat, Les Prailats, Coinat
- Bretagne NL: Guengat, Pouldergat; Laniscat
Bibliographie
NFF = DAUZAT, Albert (1988). Les noms de famille de Franche: traité d’anthroponymie française. 11945, 21949, 31977 (complétée par M. T. Morlet); Paris: Guénégaud.
ONP = CHESSEX, Pierre (1946). Origine des noms de personne. [Lausanne:] La Guilde du livre.
Répertoire des noms de famille suisses: https://hls-dhs-dss.ch/famn/index.php
Noms de famille en -at
| nom de famille | origine du nom | explication |
|---|---|---|
| Anglat | F 🇫🇷 | |
| Antoinat | F 🇫🇷 Centre | diminutif d'Antoine variante: Antonat |
| Antonat | F 🇫🇷 | diminutif d'Antoine variante: Antoinat |
| Armandat | F 🇫🇷 | |
| Audétat | CH 🇨🇭 NE | |
| Aviolat | CH 🇨🇭 VD | |
| Babolat | F 🇫🇷 | |
| Bailat | CH 🇨🇭 JU | |
| Balissat | CH 🇨🇭 VD | |
| Ballanfat | F 🇫🇷 | |
| Ballissat | CH 🇨🇭 VD | |
| Balmat | CH 🇨🇭 FR | |
| Barat | F 🇫🇷 | |
| Barberat | F 🇫🇷 | |
| Barbérat | F 🇫🇷 | |
| Barbezat | CH 🇨🇭 NE+GE | |
| Barrat | CH 🇨🇭 VD | |
| Barthassat | F 🇫🇷 | |
| Basquiat | F 🇫🇷 | |
| Baudat | CH 🇨🇭 VD | |
| Bédat | CH 🇨🇭 JU | |
| Bélat | F 🇫🇷 | de l'adjectif bel |
| Bellat | CH 🇨🇭 JU | |
| Bellossat | F 🇫🇷 | ‘belosse’ |
| Berberat | CH 🇨🇭 JU | |
| Bergenat | CH 🇨🇭? ( | |
| Bertherat | F 🇫🇷 | |
| Bertinat | I 🇮🇹 | |
| Bessat | CH 🇨🇭 VD | |
| Beuchat | CH 🇨🇭 JU | |
| Bezat | CH 🇨🇭 FR | |
| Bilat | CH 🇨🇭 JU | |
| Bisilliat | — | |
| Bissat | CH 🇨🇭 VD | ‘biche’ [ONP 138] |
| Bochat | — | détoponymique |
| Boillat | CH 🇨🇭 BE+JU | |
| Bollat | CH 🇨🇭 VD | |
| Borgeat | CH 🇨🇭 VS | formé sur burgu(m) 'bourg' [ONP 124] variante: Bourgeat |
| Borlat | CH 🇨🇭 VD | |
| Borruat | CH 🇨🇭 JU | |
| Boucharlat | — | |
| Bouchat | CH 🇨🇭 BE | |
| Bourgeat | — | formé sur burgu(m) 'bourg' [ONP 124] variante: Borgeat |
| Bourrat | F 🇫🇷 | |
| Boursat | F 🇫🇷 | |
| Bourzat | F 🇫🇷 | |
| Boutonnat | — | |
| Bouverat | CH 🇨🇭 JU | |
| Bovat | CH 🇨🇭 VD | |
| Boverat | CH 🇨🇭 FR | |
| Braizat | — | |
| Brat | — | |
| Briat | F 🇫🇷 | |
| Brissat | — | |
| Bruat | CH 🇨🇭 JU | |
| Brunat | F 🇫🇷 | diminutif de brun? |
| Bruyat | — | |
| Buffat | CH 🇨🇭 VD | |
| Burgalat | F 🇫🇷 | |
| Burgat | CH 🇨🇭 NE | |
| Burnat | CH 🇨🇭 VD | |
| Cabat | — | |
| Cagnat | — | |
| Caillat | CH 🇨🇭 GE+VD | |
| Calafat | F 🇫🇷 | |
| Cambuzat | — | |
| Cantat | — | |
| Carcenat | — | |
| Carmuzat | — | |
| Carrat | F 🇫🇷 Savoie | |
| Catinat | F 🇫🇷 | diminutif de Catherine, Catin + ‑at |
| Cerjat (de) | — | famille de Moudon Cerjat (DHS) |
| Chabat | F 🇫🇷 | |
| Chaignat | CH 🇨🇭 JU | |
| Chaîgnat | — | |
| Chalverat | CH 🇨🇭 JU | |
| Chamarat | — | |
| Chapuisat | CH 🇨🇭 VD | Chapuis 'menuisier' + -at |
| Chareyrat | F 🇫🇷 | |
| Charrat | — | de Charrat en VS ? |
| Chatelanat | CH 🇨🇭 VD F 🇫🇷 Savoie | < castellanuᵐ 'châtelain' + -at |
| Chauchat | — | |
| Chaudat | — | |
| Chételat | CH 🇨🇭 JU | |
| Chevillat | CH 🇨🇭 JU | |
| Chodat | CH 🇨🇭 BE | |
| Choffat | CH 🇨🇭 BE+JU | |
| Choulat | CH 🇨🇭 JU | |
| Christinat | CH 🇨🇭 VD | |
| Chuat | CH 🇨🇭 VD | |
| Cognat | F 🇫🇷 | un appellatif? |
| Collognat | — | |
| Collombat | F 🇫🇷 | |
| Contat | FR 🇫🇷 | |
| Coquillat | — | |
| Corbat | CH 🇨🇭 JU | |
| Cordaillat | — | |
| Courbat | CH 🇨🇭 JU | |
| Crevoiserat | CH 🇨🇭 JU | |
| Cucuat | F 🇫🇷 | |
| Cuenat | CH 🇨🇭 JU | |
| Currat | CH 🇨🇭 FR | |
| Curtat | CH 🇨🇭 VD | |
| Cuttat | CH 🇨🇭 JU | |
| Dauzat | — | |
| Decrauzat | CH 🇨🇭 BE | |
| Dedebat | — | |
| Delbalat | F 🇫🇷 | cf. BALAT |
| Deléchat | — | |
| Déléchat | CH 🇨🇭 VD | |
| Delpeyrat | — | |
| Denat | F 🇫🇷 | |
| Desagnat | — | |
| Dewarrat | CH 🇨🇭 FR | w pour vu = de Vuarat (commune d'Attalens) |
| Dollat | F 🇫🇷 | |
| Dovat | CH 🇨🇭 VD | |
| Doxat | CH 🇨🇭 VD | |
| Durgnat | CH 🇨🇭 VD | |
| Durgniat | CH 🇨🇭 VD | |
| Durguat | — | |
| Euriat | — | |
| Exbrayat | — | |
| Favrat | F 🇫🇷 Savoie CH 🇨🇭 VD | Favre 'forgeron' (< fabreᵐ) [ONP 128] variantes: Favroz, Favrod... |
| Flouzat | — | |
| Frangat | — | |
| Fumat | F 🇫🇷 | |
| Gaignat | CH 🇨🇭 JU | |
| Gallandat | CH 🇨🇭 VD | |
| Gannat | F 🇫🇷 | détoponymique |
| Gattolliat | CH 🇨🇭 VD | |
| Gauchat | CH 🇨🇭 BE/NE | |
| Gernat | F 🇫🇷 | |
| Gindrat | CH 🇨🇭 BE+JU | variante: Gindroz |
| Gobat | CH 🇨🇭 BE+JU | |
| Godat | CH 🇨🇭 JU | |
| Godinat | CH 🇨🇭 JU | |
| Gogniat | CH 🇨🇭 JU | |
| Gorgerat | CH 🇨🇭 NE+VD | |
| Gorjat | CH 🇨🇭 VD | |
| Grélat | CH 🇨🇭 JU | |
| Grenouillat | F 🇫🇷 | |
| Gruffat | F 🇫🇷 | |
| Guélat | CH 🇨🇭 JU | |
| Guenat | CH 🇨🇭 JU | |
| Guéniat | CH 🇨🇭 JU | |
| Guérat | — | |
| Guerdat | CH 🇨🇭 JU | |
| Guibat | CH 🇨🇭 VD | |
| Guidat | — | |
| Guillerat | F 🇫🇷 | |
| Guyotat | — | |
| Hattat | F 🇫🇷 | |
| Hermanjat | CH 🇨🇭 VD | |
| Honiat | — | |
| Horat | CH 🇨🇭 SZ | |
| Jacquat | CH 🇨🇭 FR+JU | Jacques + ‑at |
| Jeannerat | CH 🇨🇭 JU | |
| Jeannotat | CH 🇨🇭 JU | Jean + ‑ot + ‑at |
| Joliat | CH 🇨🇭 JU | |
| Jouvenat | CH 🇨🇭 VD+JU | |
| Juat | CH 🇨🇭 VD | |
| Juillerat | CH 🇨🇭 BE+JU | |
| Kottelat | CH 🇨🇭 JU | |
| Kurschat | — | |
| Labat | F 🇫🇷 | cf. ABAT |
| Lachat | CH 🇨🇭 BE+JU | |
| Lagnat | — | |
| Lamagat | — | |
| Layat | F 🇫🇷 | |
| Lemat | CH 🇨🇭 VD | |
| Lerat | F 🇫🇷 | |
| Lespinat | F 🇫🇷 | l'épine + -at |
| Levrat | CH 🇨🇭 FR+VD | 'lièvre' [ONP 139] variantes: Leyvraz, Lièvre |
| Liaudat | CH 🇨🇭 FR | |
| Limat | CH 🇨🇭 VD | |
| Lonfat | CH 🇨🇭 VS | |
| Luyat | ||
| Macquat | CH 🇨🇭 JU | |
| Madelénat | F 🇫🇷 | du prénom Madeleine |
| Magnenat | CH 🇨🇭 VD | |
| Maillat | CH 🇨🇭 JU | |
| Mangeat | CH 🇨🇭 JU | |
| Marat | — | |
| Marguerat | CH 🇨🇭 VD | formé sur Margarita |
| Marnat | F 🇫🇷 | |
| Maufrelat | — | |
| Mayerat | CH 🇨🇭 GE+VD | |
| Melliorat | — | |
| Mérat | CH 🇨🇭 JU | |
| Mercerat | CH 🇨🇭 BE | |
| Mérillat | CH 🇨🇭 BE+JU | |
| Mérinat | CH 🇨🇭 VD | |
| Merlat | F 🇫🇷 | |
| Mertenat | CH 🇨🇭 JU | |
| Mesurat | — | |
| Meyrat | CH 🇨🇭 BE | |
| Michat | — | |
| Milliat | — | |
| Moinat | CH 🇨🇭 VD | formé sur moine (< monachuᵐ) |
| Mollat | F 🇫🇷 | |
| Monnat | CH 🇨🇭 JU | |
| Monnerat | CH 🇨🇭 FR+JU+VD | |
| Montferrat | F 🇫🇷 Isère | NL |
| Montserrat | — | |
| Mouffiat | — | ? |
| Mourlevat | F 🇫🇷 | |
| Muffat | F 🇫🇷 | |
| Murat | F 🇫🇷 | |
| Nicat | F 🇫🇷 | |
| Nicolérat | CH 🇨🇭 VS | |
| Nicollerat | CH 🇨🇭 VD | |
| Nivat | — | |
| Noirat | CH 🇨🇭 JU | |
| Nouyrigat | — | |
| Orsat | CH 🇨🇭 NE | formé sur 'ours' [ONP 139] |
| Paccolat | I 🇮🇹 | |
| Pageat | — | |
| Paillat | — | |
| Palaprat | — | |
| Pariat | F 🇫🇷 | |
| Parrat | CH 🇨🇭 JU | |
| Pechalat | — | |
| Péchalat | — | |
| Péclat | CH 🇨🇭 FR | |
| Peizerat | — | |
| Pellat | CH 🇨🇭 VS | |
| Péquignat | CH 🇨🇭 JU | |
| Perchat | — | |
| Perdrisat | CH 🇨🇭 VD | |
| Perdrizat | CH 🇨🇭 VD | |
| Périat | CH 🇨🇭 JU | |
| Permingeat | — | |
| Perrillat | CH 🇨🇭 VD F 🇫🇷 | |
| Perrochat | F 🇫🇷 | |
| Petignat | CH 🇨🇭 JU | |
| Pétignat | — | |
| Pétigniat | — | |
| Pétitat | CH 🇨🇭 JU | |
| Pichonnat | CH 🇨🇭 VD | |
| Pignat | CH 🇨🇭 VS | |
| Pirat | F 🇫🇷 | |
| Plagnat | — | |
| Pochat | CH 🇨🇭 GE | |
| Polat | — | |
| Pommerat | F 🇫🇷 | |
| Potterat | CH 🇨🇭 VD | |
| Pourriat | — | |
| Pradat | — | |
| Prat | — | |
| Prénat | — | |
| Prétat | CH 🇨🇭 JU | |
| Prétextat | — | |
| Preynat | — | |
| Primat | F 🇫🇷 Isère | de l'adjectif prim |
| Prudat | CH 🇨🇭 JU | |
| Putelat | ||
| Quicherat | F 🇫🇷 | |
| Rebouillat | — | |
| Réglat | — | |
| Rérat | CH 🇨🇭 JU | |
| Riat | CH 🇨🇭 JU | |
| Rochat | F 🇫🇷 Bourgogne CH 🇨🇭 VD | dér. de roche Rochat variante: Rochaz |
| Rogeat | — | |
| Rosat | CH 🇨🇭 VD | |
| Rossat | CH 🇨🇭 VD | |
| Rossellat | CH 🇨🇭 VD | |
| Roussillat | — | |
| Rozenblat | — | |
| Rubat | F 🇫🇷 | |
| Ruchat | CH 🇨🇭 VD | |
| Ruvinat | ||
| Sauvageat | CH 🇨🇭 VD | |
| Savagnat | — | |
| Ségalat | — | |
| Solliat | — | |
| Sonnerat | F 🇫🇷 | |
| Surchat | CH 🇨🇭 FR | |
| Surchuat | — | |
| Theurillat | CH 🇨🇭 JU | |
| Thévenat | F 🇫🇷 | variante de Thévenaz ? formé sur Stephanus |
| Thiriat | — | |
| Tigréat | F 🇫🇷 | breton? |
| Tomat | I 🇮🇹 | |
| Tougat | — | |
| Trincat | F 🇫🇷 | |
| Trouillat | CH 🇨🇭 JU | |
| Vallat | CH 🇨🇭 JU | |
| Valtat | F 🇫🇷 | |
| Vanat | CH 🇨🇭 GE+VD | |
| Veluzat | CH 🇨🇭 NE | |
| Veyrat | CH 🇨🇭 GE | |
| Vilat | F 🇫🇷 | |
| Viquerat | CH 🇨🇭 VD | |
| Voillat | CH 🇨🇭 JU | |
| Voutat | CH 🇨🇭 BE | |
| Voyat | CH 🇨🇭 JU | |
| Vuagnat | F 🇫🇷 Savoie CH 🇨🇭 GE | |
| Vuaillat | F 🇫🇷 | |
| Vuillerat | F 🇫🇷 | |
| Vullierat | CH 🇨🇭 VD | |
| Vurpillat | F 🇫🇷 | 'goupil' [ONP 139] variante: Vurpillot |
Noms de famille en -at d’autre origine
| nom de famille | origine du nom | explication |
|---|---|---|
| Abat | F 🇫🇷 Occitanie | forme occitane d'abbāteᵐ 'abbé' variante: Labat (aussi 'la vallée' en gascon) |
| Advocat | F 🇫🇷 Savoie | cf. AVOCAT |
| Albalat | F 🇫🇷 Occitanie | cf. BALAT |
| Amat | F 🇫🇷 Occitanie | forme occitane d'Amātus (saint) |
| Avocat | F 🇫🇷 Savoie | sobriquet Variantes: Advocat, Lavocat, Vocat Advocat (DHS) |
| Balat | F 🇫🇷 Occitanie | occitan valat 'fossé' < lat. vallātuᵐ variantes: Albalat, Delbalat |
| Barakat | Pays arabes | https://en.wikipedia.org/wiki/Barakat_(surname) |
| Cuhat | CH 🇨🇭 VD | détoponymique: 'pointe de territoire < caudaᵐ |
| Delprat | F 🇫🇷 | de prat 'pré' variante: Duprat |
| Desbat | F 🇫🇷 | 'de la vallée'? |
| Duplat | F 🇫🇷 | 'du plat(eau)' |
| Duprat | F 🇫🇷 | de prat 'pré' variante: Delprat |
| Fivat | CH 🇨🇭 VD | 'sapin rouge, épicéa' empr. germ. (cf.all. Fichte variante: Fivaz |
| Habersaat | CH 🇨🇭 TG+ZH | détoponymique (ZH) |
| Horvat | HR 🇭🇷 | 'Croate' |
| Kerbrat | F 🇫🇷 Bretagne | détoponymique: 'domaine/village du pré' |
| Lecat | F 🇫🇷 Nord | cf. LECHAT |
| Lechat | F 🇫🇷 | 'le chat' variante: Lecat |
| Malabat | F 🇫🇷 | 'mauvaise vallée'? |
| Privat | F 🇫🇷 Occitanie | forme occitane de Privatus (saint) |
| Protat | F 🇫🇷 Lyon | Protasius (saint): Protais, Protas, Protat (région lyonnaise) |
| Usclat | F 🇫🇷 Occitanie | 'brûlé' |
| Vocat | F 🇫🇷 Savoie CH 🇨🇭 VS | cf. AVOCAT |
| Zuchuat | CH 🇨🇭 VS | détoponymique: lieu-dit à Savièse (?) Tsouchoua 'chaussée' |
