Noms de famille en -at

Travail en cours…

Introduction

Sans raison particulière, je liste les noms de famille en -at pour ensuite les étymologiser.

Le suffixe -at

« [le suffixe diminutif] -at est régional (Antoinat, Catinat; Cévennes, etc.) »

NFF: 113

« [Le Jurassien] reconnaît dans les terminaisons typiquement jurassienne -at, -atte (Châtelat, Combatte) les équivalents du français -et, -ette. »

SCHULÉ, Ernest (1979). « Petit lexique des noms de lieux », in Portrait du Jura, Porrentruy: Société jurassienne d’émulation.

« Le suffixe latin -ittu, -itta, exprimant la petitesse, aboutit à -et, -ette en Suisse romande, sauf dans le Jura, où la forme traditionnelle est -at, -atte. »

DTS s.v. Mauborget

Toponymes

  • ‑at (prononcé [aː]) peut provenir de ‑āta (= fr. ‑ée) (cf. NL Cerniat dans DTS)
  • NL Charrat VS: carrus + -atum, Morat, Posat (FR), Argillat, Les Bennelats
  • NR Le Posat, La Limmat
  • hodonymes: Rue des Champs-Lovats à Yverdon, Chemin du Cherrat à Saint-Prex, Chemin du Bochat (p.ex. à Chigny), Quartier du Lignolat à Aubonne
  • Lavoir du Croisat à Aigle
  • Le trou du Creugenat (Jura)
  • Lac Le Loclat à Saint-Blaise
  • Le Vuat vers Avenches
  • en France: NL Domérat, Prémilhat, Génissiat, Giriat, Volognat, Poizat, Chamagnat, Chapiat, Viriat Manziat, Les Prailats, Coinat
  • Bretagne NL: Guengat, Pouldergat; Laniscat

Bibliographie

NFF = DAUZAT, Albert (1988). Les noms de famille de Franche: traité d’anthroponymie française. 11945, 21949, 31977 (complétée par M. T. Morlet); Paris: Guénégaud.

ONP = CHESSEX, Pierre (1946). Origine des noms de personne. [Lausanne:] La Guilde du livre.

Répertoire des noms de famille suisses: https://hls-dhs-dss.ch/famn/index.php

Noms de famille en -at

nom de familleorigine du nomexplication
AnglatF 🇫🇷 
AntoinatF 🇫🇷 Centrediminutif d'Antoine
variante: Antonat
AntonatF 🇫🇷diminutif d'Antoine
variante: Antoinat
ArmandatF 🇫🇷
AudétatCH 🇨🇭 NE 
AviolatCH 🇨🇭 VD 
BabolatF 🇫🇷
BailatCH 🇨🇭 JU 
BalissatCH 🇨🇭 VD 
BallanfatF 🇫🇷
BallissatCH 🇨🇭 VD 
BalmatCH 🇨🇭 FR 
BaratF 🇫🇷 
BarberatF 🇫🇷
BarbératF 🇫🇷 
BarbezatCH 🇨🇭 NE+GE 
BarratCH 🇨🇭 VD 
BarthassatF 🇫🇷 
BasquiatF 🇫🇷
BaudatCH 🇨🇭 VD 
BédatCH 🇨🇭 JU 
BélatF 🇫🇷de l'adjectif bel
BellatCH 🇨🇭 JU 
BellossatF 🇫🇷‘belosse’
BerberatCH 🇨🇭 JU 
BergenatCH 🇨🇭? (RNFS) 
BertheratF 🇫🇷 
BertinatI 🇮🇹 
BessatCH 🇨🇭 VD 
BeuchatCH 🇨🇭 JU
BezatCH 🇨🇭 FR
BilatCH 🇨🇭 JU 
Bisilliat 
BissatCH 🇨🇭 VD‘biche’ [ONP 138]
Bochatdétoponymique
BoillatCH 🇨🇭 BE+JU 
BollatCH 🇨🇭 VD 
BorgeatCH 🇨🇭 VSformé sur burgu(m) 'bourg' [ONP 124]
variante: Bourgeat
BorlatCH 🇨🇭 VD 
BorruatCH 🇨🇭 JU 
Boucharlat 
BouchatCH 🇨🇭 BE 
Bourgeatformé sur burgu(m) 'bourg' [ONP 124]
variante: Borgeat
BourratF 🇫🇷
BoursatF 🇫🇷
BourzatF 🇫🇷 
Boutonnat 
BouveratCH 🇨🇭 JU 
BovatCH 🇨🇭 VD 
BoveratCH 🇨🇭 FR 
Braizat 
Brat 
BriatF 🇫🇷
Brissat 
BruatCH 🇨🇭 JU 
BrunatF 🇫🇷diminutif de brun?
Bruyat
BuffatCH 🇨🇭 VD 
BurgalatF 🇫🇷
BurgatCH 🇨🇭 NE 
BurnatCH 🇨🇭 VD 
Cabat
Cagnat 
CaillatCH 🇨🇭 GE+VD 
CalafatF 🇫🇷
Cambuzat 
Cantat 
Carcenat 
Carmuzat 
CarratF 🇫🇷 Savoie 
CatinatF 🇫🇷diminutif de Catherine, Catin + ‑at
Cerjat (de)famille de Moudon
Cerjat (DHS)
ChabatF 🇫🇷
ChaignatCH 🇨🇭 JU 
Chaîgnat 
ChalveratCH 🇨🇭 JU 
Chamarat 
ChapuisatCH 🇨🇭 VDChapuis 'menuisier' + -at
ChareyratF 🇫🇷 
Charratde Charrat en VS ?
ChatelanatCH 🇨🇭 VD
F 🇫🇷 Savoie
< castellanuᵐ 'châtelain' + -at
Chauchat 
Chaudat 
ChételatCH 🇨🇭 JU 
ChevillatCH 🇨🇭 JU
ChodatCH 🇨🇭 BE 
ChoffatCH 🇨🇭 BE+JU 
ChoulatCH 🇨🇭 JU 
ChristinatCH 🇨🇭 VD 
ChuatCH 🇨🇭 VD 
CognatF 🇫🇷un appellatif?
Collognat 
CollombatF 🇫🇷
ContatFR 🇫🇷 
Coquillat 
CorbatCH 🇨🇭 JU 
Cordaillat 
CourbatCH 🇨🇭 JU 
CrevoiseratCH 🇨🇭 JU 
CucuatF 🇫🇷
CuenatCH 🇨🇭 JU 
CurratCH 🇨🇭 FR 
CurtatCH 🇨🇭 VD 
CuttatCH 🇨🇭 JU 
Dauzat 
DecrauzatCH 🇨🇭 BE 
Dedebat 
DelbalatF 🇫🇷cf. BALAT
Deléchat 
DéléchatCH 🇨🇭 VD
Delpeyrat 
DenatF 🇫🇷 
Desagnat 
DewarratCH 🇨🇭 FRw pour vu = de Vuarat (commune d'Attalens)
DollatF 🇫🇷
DovatCH 🇨🇭 VD 
DoxatCH 🇨🇭 VD 
DurgnatCH 🇨🇭 VD 
DurgniatCH 🇨🇭 VD
Durguat 
Euriat 
Exbrayat 
FavratF 🇫🇷 Savoie
CH 🇨🇭 VD
Favre 'forgeron' (< fabreᵐ) [ONP 128]
variantes: Favroz, Favrod...
Flouzat 
Frangat 
FumatF 🇫🇷
GaignatCH 🇨🇭 JU 
GallandatCH 🇨🇭 VD 
GannatF 🇫🇷détoponymique
GattolliatCH 🇨🇭 VD 
GauchatCH 🇨🇭 BE/NE
GernatF 🇫🇷
GindratCH 🇨🇭 BE+JU variante: Gindroz
GobatCH 🇨🇭 BE+JU 
GodatCH 🇨🇭 JU 
GodinatCH 🇨🇭 JU 
GogniatCH 🇨🇭 JU 
GorgeratCH 🇨🇭 NE+VD 
GorjatCH 🇨🇭 VD 
GrélatCH 🇨🇭 JU
GruffatF 🇫🇷 
GuélatCH 🇨🇭 JU 
GuenatCH 🇨🇭 JU
GuéniatCH 🇨🇭 JU 
Guérat 
GuerdatCH 🇨🇭 JU 
GuibatCH 🇨🇭 VD 
Guidat 
GuilleratF 🇫🇷
Guyotat 
HattatF 🇫🇷
HermanjatCH 🇨🇭 VD 
Honiat 
HoratCH 🇨🇭 SZ 
JacquatCH 🇨🇭 FR+JUJacques + ‑at
JeanneratCH 🇨🇭 JU 
JeannotatCH 🇨🇭 JUJean + ‑ot + ‑at
JoliatCH 🇨🇭 JU 
JouvenatCH 🇨🇭 VD+JU 
JuatCH 🇨🇭 VD 
JuilleratCH 🇨🇭 BE+JU 
KottelatCH 🇨🇭 JU 
Kurschat 
LabatF 🇫🇷cf. ABAT
LachatCH 🇨🇭 BE+JU 
Lagnat 
Lamagat 
LayatF 🇫🇷 
LematCH 🇨🇭 VD 
LeratF 🇫🇷 
LespinatF 🇫🇷l'épine + -at
LevratCH 🇨🇭 FR+VD 'lièvre' [ONP 139]
variantes: Leyvraz, Lièvre
LiaudatCH 🇨🇭 FR 
LimatCH 🇨🇭 VD 
LonfatCH 🇨🇭 VS 
MacquatCH 🇨🇭 JU 
MadelénatF 🇫🇷du prénom Madeleine
MagnenatCH 🇨🇭 VD 
MaillatCH 🇨🇭 JU 
MangeatCH 🇨🇭 JU 
Marat 
MargueratCH 🇨🇭 VDformé sur Margarita
MarnatF 🇫🇷
Maufrelat 
MayeratCH 🇨🇭 GE+VD 
Melliorat 
MératCH 🇨🇭 JU 
MerceratCH 🇨🇭 BE 
MérillatCH 🇨🇭 BE+JU
MérinatCH 🇨🇭 VD 
MerlatF 🇫🇷
MertenatCH 🇨🇭 JU 
Mesurat 
MeyratCH 🇨🇭 BE 
Michat 
Milliat 
MoinatCH 🇨🇭 VDformé sur moine (< monachuᵐ)
MollatF 🇫🇷
MonnatCH 🇨🇭 JU 
MonneratCH 🇨🇭 FR+JU+VD 
MontferratF 🇫🇷 IsèreNL
Montserrat 
Mouffiat?
MourlevatF 🇫🇷 
MuffatF 🇫🇷 
MuratF 🇫🇷 
NicatF 🇫🇷
NicolératCH 🇨🇭 VS 
NicolleratCH 🇨🇭 VD 
Nivat 
NoiratCH 🇨🇭 JU 
Nouyrigat 
OrsatCH 🇨🇭 NEformé sur 'ours' [ONP 139]
PaccolatI 🇮🇹 
Pageat 
Paillat 
Palaprat 
PariatF 🇫🇷 
ParratCH 🇨🇭 JU 
Pechalat 
Péchalat 
PéclatCH 🇨🇭 FR 
Peizerat 
PellatCH 🇨🇭 VS
PéquignatCH 🇨🇭 JU
Perchat 
PerdrisatCH 🇨🇭 VD 
PerdrizatCH 🇨🇭 VD 
PériatCH 🇨🇭 JU 
Permingeat 
PerrillatCH 🇨🇭 VD
F 🇫🇷
 
PerrochatF 🇫🇷
PetignatCH 🇨🇭 JU 
Pétignat 
Pétigniat 
PétitatCH 🇨🇭 JU 
PichonnatCH 🇨🇭 VD 
PignatCH 🇨🇭 VS 
PiratF 🇫🇷 
Plagnat 
PochatCH 🇨🇭 GE 
Polat 
PommeratF 🇫🇷
PotteratCH 🇨🇭 VD 
Pourriat 
Pradat 
Prat 
Prénat 
PrétatCH 🇨🇭 JU 
Prétextat 
Preynat 
PrimatF 🇫🇷 Isèrede l'adjectif prim
PrudatCH 🇨🇭 JU 
QuicheratF 🇫🇷
Rebouillat
Réglat 
RératCH 🇨🇭 JU 
RiatCH 🇨🇭 JU
Rochat F 🇫🇷 Bourgogne
CH 🇨🇭 VD
dér. de roche
Rochat
variante: Rochaz
Rogeat 
RosatCH 🇨🇭 VD 
RossatCH 🇨🇭 VD 
RossellatCH 🇨🇭 VD 
Roussillat 
Rozenblat 
RubatF 🇫🇷
RuchatCH 🇨🇭 VD 
Ruvinat
SauvageatCH 🇨🇭 VD 
Savagnat
Ségalat 
Solliat 
SonneratF 🇫🇷 
SurchatCH 🇨🇭 FR 
Surchuat 
TheurillatCH 🇨🇭 JU 
ThévenatF 🇫🇷variante de Thévenaz ? formé sur Stephanus
Thiriat 
TigréatF 🇫🇷breton?
TomatI 🇮🇹 
Tougat 
TrincatF 🇫🇷 
TrouillatCH 🇨🇭 JU 
VallatCH 🇨🇭 JU 
ValtatF 🇫🇷
VanatCH 🇨🇭 GE+VD 
VeluzatCH 🇨🇭 NE 
VeyratCH 🇨🇭 GE 
VilatF 🇫🇷
ViqueratCH 🇨🇭 VD 
VoillatCH 🇨🇭 JU 
VoutatCH 🇨🇭 BE 
VoyatCH 🇨🇭 JU 
VuagnatF 🇫🇷 Savoie
CH 🇨🇭 GE
 
VuaillatF 🇫🇷 
VuilleratF 🇫🇷 
VullieratCH 🇨🇭 VD
VurpillatF 🇫🇷'goupil' [ONP 139]
variante: Vurpillot

Noms de famille en -at d’autre origine

nom de familleorigine du nomexplication
AbatF 🇫🇷 Occitanieforme occitane d'abbāteᵐ 'abbé'
variante: Labat (aussi 'la vallée' en gascon)
AdvocatF 🇫🇷 Savoiecf. AVOCAT
AlbalatF 🇫🇷 Occitaniecf. BALAT
AmatF 🇫🇷 Occitanieforme occitane d'Amātus (saint)
AvocatF 🇫🇷 Savoiesobriquet
Variantes: Advocat, Lavocat, Vocat
Advocat (DHS)
BalatF 🇫🇷 Occitanieoccitan valat 'fossé' < lat. vallātuᵐ
variantes: Albalat, Delbalat
BarakatPays arabeshttps://en.wikipedia.org/wiki/Barakat_(surname)
CuhatCH 🇨🇭 VDdétoponymique: 'pointe de territoire < caudaᵐ
DelpratF 🇫🇷de prat 'pré'
variante: Duprat
DesbatF 🇫🇷'de la vallée'?
DuplatF 🇫🇷'du plat(eau)'
DupratF 🇫🇷de prat 'pré'
variante: Delprat
FivatCH 🇨🇭 VD'sapin rouge, épicéa' empr. germ. (cf.all. Fichte
variante: Fivaz
HabersaatCH 🇨🇭 TG+ZHdétoponymique (ZH)
HorvatHR 🇭🇷'Croate'
KerbratF 🇫🇷 Bretagnedétoponymique: 'domaine/village du pré'
LecatF 🇫🇷 Nordcf. LECHAT
LechatF 🇫🇷'le chat'
variante: Lecat
MalabatF 🇫🇷'mauvaise vallée'?
PrivatF 🇫🇷 Occitanieforme occitane de Privatus (saint)
ProtatF 🇫🇷 LyonProtasius (saint): Protais, Protas, Protat (région lyonnaise)
UsclatF 🇫🇷 Occitanie'brûlé'
VocatF 🇫🇷 Savoie
CH 🇨🇭 VS
cf. AVOCAT
ZuchuatCH 🇨🇭 VSdétoponymique: lieu-dit à Savièse (?) Tsouchoua 'chaussée'